به گزارش روابط عمومی دانشگاه حضرت معصومه (س)، دکتر سید حسام الدین لسانی دانشیار حقوق بین الملل این دانشگاه در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو با اشاره به ابعاد حقوقی ترور سردار سپهبد سلیمانی در خاک عراق توسط ایالات متحده آمریکا می‌گوید: ترور سردار سلیمانی در خاک عراق از دو بعد قابل بررسی است، بعد اول در خصوص کشور عراق است که ترور توسط آمریکا در آن رخ داده، حریم کشور عراق را نقض کرده و صراحتا به تمامیت ارضی کشور عراق تجاوز شده است.  

وی تصریح کرد: این عمل ایالات متحده آمریکا خلاف حقوق بین الملل، مغایر با منشور ملل متحد و دیگر اسناد بین المللی است چراکه هیچ کشوری حق ندارد برای ضربه به کشوری دیگر از خاک کشوری ثالت استفاده کند.

سید حسام الدین لسانی گفت: کشور عراق به عنوان یک دولت رسمی می‌تواند خواهان مسئولیت بین المللی آمریکا باشد؛ مسئولیت بین المللی مسئولیتی است که دولتی در قبال عملی غیرقانونی در قبال کشوری دیگر پیدا می‌کند و هر آنچه که مطابق حقوق بین الملل توسط کشوری نقض شود، مسئولیت بین المللی پیدا می‌کند.

لسانی ادامه داد: ایالات متحده آمریکا به دلیل نقض تمامیت ارضی، نقض حاکمیت سیاسی کشور عراق و همچنین نقض استقلال سیاسی این کشور، مسئولیتی بین المللی در قبال دولت عراق دارد و باید پاسخگو باشد.

 این استاد حقوق بین الملل گفت: بعد دوم در خصوص ترور سردار سپهبد سلیمانی به وسیله نیرو‌های آمریکایی است که این عمل را در حقوق در قالب قتل‌های هدفمند یا هوشمند ارزیابی می‌کنند.

وی افزود: کشتار هدفمند یا هوشمند، سیاستی است که ابداع آن به وسیله اسرائیل انجام شد و این آمار قابل توجهی است که اسرائیل از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۸، ۳۷۸ نفر را به این صورت ترور کرده؛ این رژیم بسیاری از سران فلسطینی را در قالب همین سیاست ترور کرده است.

عضو هیات علمی حقوق بین الملل دانشگاه حضرت معصومه (س) گفت: آمریکا تا قبل از حملات ۱۱ سپتامبر به این سیاست وارد نشد، اما بعد از ۱۱ سپتامبر وارد سیاست کشتار هدفمند شد و افراد مختلفی را در یمن، افغانستان، لبنان، سوریه، پاکستان مورد هدف قرار داد؛ تعداد افرادی که آمریکا مورد هدف قرار داد به نسبت افراد مورد هدف اسرائیل کمتر است، اما آمریکا افراد بشدت پرنفوذتری را مورد حمله و هدف قرار داد.

 دفاع مشروع در ترور سردار سلیمانی وجاهتی ندارد

لسانی در پاسخ به این سوال که آیا ترور سردار سلیمانی از حیث مسئولیت بین المللی، مسئولیتی را برای آمریکا ایجاد می‌کند یا خیر؟ گفت: آمریکا برای توجیه عمل خود می‌گوید افرادی را ترور هوشمند یا هدفمند می‌کنند که تروریست یا حامیان تروریسم باشند و این افراد را در غالب دفاع مشروع مورد هدف و حمله قرار می‌دهیم.

وی تصریح کرد: اگر دقت کنید آمریکا بلافاصله پس از به شهادت رساندن سردار سلیمانی، اعلام کرد که ایشان به قصد حملاتی گسترده علیه آمریکا وارد خاک عراق شده بود این دقیقا دفاعی حقوقی از اقدام شان بود تا بگویند در قالب دفاع مشروع پیشگیرانه، فرمانده نظامی و رسمی ایران را ترور کردیم.

دانشیار حقوق بین‌الملل ادامه داد: اما تئوری دفاع مشروع «پیش‌دستانه» در حقوق بین الملل، جایگاه خاصی ندارد و در حد یک تئوری است. آن چیزی که در حقوق بین‌الملل وجود دارد، دفاع مشروع است و دفاع مشروع در مقابل یک حمله یا تجاوز انجام می‌شود و نه دفاع مشروع پیش دستانه و نه دفاع مشروع توجیهی ندارند چراکه اصلا حمله‌ای از سوی سردار سلیمانی علیه آمریکا صورت نگرفته بود.

وی افزود: در بحث ترور سپهبد سلیمانی، قواعد حقوق بشر نقض شده است؛ چراکه ما در میثاق حقوق مدنی و سیاسی، بحث «حق حیات» را داریم و در این اتفاق این «حق حیات» نقض شده است.

لسانی اظهار داشت: آمریکا بدون هیچ محاکمه ای، بدون تشکیل دادگاهی قانونی که سردار سلیمانی در آن، حق دفاع از خود داشته باشند و بدون اینکه ایشان محکوم شوند و حکمی صادر شود، خود خودسرانه برای ایشان حکم اعدام صادر می‌کنند و این اعدام را در قالب ترور انجام می‌دهند و توجیه‌شان نیز اعدام فراقانونی است.

 لسانی گفت: ترور هدفمند در دو حالت اتفاق می‌افتد یکی در زمان مخاصمه مسلحانه باشد و دیگر در زمان غیرمخاصمه مسلحانه باشد. در حال حاضر ایران با آمریکا در حالت جنگ نیست پس باید استناد‌های حقوقی را در قالب حقوق بشر شکل بدهیم نه حقوق‌بشر دوستانه.

وی افزود: اگر در حالت جنگ بودیم، آمریکا می‌توانست به استناد نظامی بودن سردار سلیمانی، اقدام به ترور ایشان کند ولی چون در حالت جنگ با آمریکا نیستیم این اقدام در قالب نقض حقوق بشر، هم در بحث اعدام‌های فراقانونی و هم در بحث نقض حق حیات بدون مجوز حقوقی، مطرح می‌شود.

هیچ کشوری حق وتوی بیانیه رئیس شورای امنیت را ندارد

سید حسام الدین لسانی در خصوص سکوت سازمان ملل گفت: سکوت سازمان ملل در قضیه ترور سپهبد سلیمانی، بستگی به عملکرد شورای امنیت دارد و عملکرد شورای امنیت در این قضیه بسیار ضعیف بود؛ یکی از دلایل این ضعف در برخورد، به خاطر نفوذ بالای آمریکا در طرح قضیه‌ای در شورای امنیت است.

این استاد دانشگاه تصریح می‌کند‌: برخی طرح مسئله را به عهده آمریکا می‌گذارند و می‌گویند با طرح این قضیه در شورای امنیت سازمان ملل، امریکا وتو می‌کند، اما باید گفت: اگر محکومیت ترور سردار سلیمانی به وسیله رئیس شورای امنیت صورت بگیرد، هیچ کشوری نمی‌تواند آن را وتو کند پس این به وتوی آمریکا ربطی ندارد و صرفا کوتاهی شورای امنیت را نشان می‌دهد.

وی افزود: اگر رئیس شورای امنیت نسبت به این اتفاق، بیانیه‌ای مثل بیانیه‌های مختلفی که روسای شورای امنیت صادر می‌کنند، صادر کند آمریکا نمی‌تواند وتو کند و اصلا در طرح قضیه‌ای در شورای امنیت، وتو تاثیری ندارد.

استاد حقوق بین الملل دانشگاه دخترانه حضرت معصومه (س) گفت: متاسفانه حتی کشور‌هایی که با ما روابط خوبی هم دارند در این قضیه انفعالی عمل می‌کنند و سکوت کرده‌اند. حتی چین و روسیه به عنوان اعضای پرنفوذ و دائم شورای امنیت می‌توانند قضیه را در شورا مطرح کنند و خواهان محکومیت نه به موجب یک قطعنامه که حداقل در قالب بیانیه رئیس شورا، باشند.

 اقامه دعوا توسط دولت عراق قابل طرح است

وی افزود: هم ایران و هم عراق می‌توانند علیه آمریکا اقامه دعوا داشته باشند، ولی آیا واقعا ایران می‌تواند در دیوان بین المللی دادگستری علیه آمریکا اقامه دعوا کند؟

 این استاد دانشگاه ادامه داد: با توجه به اینکه ١١مهر سال گذشته مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرد که آمریکا از پیمان مودت و دوستی میان ایران و آمریکا که از سال ١٩۵۵ برقرار بود، خارج شده است پس ما دیگر دستاویزی برای مراجعه به دیوان بین المللی دادگستری نداریم تا بتوانیم صلاحیت اجباری دیوان را اثبات کنیم.

حسام الدین لسانی در پایان گفت: در نتیجه می‌شود گفت: اقامه دعوا در دیوان بین المللی از طرف ایران تقریبا امکان پذیر نیست، اما اقامه دعوا از طرف دولت عراق قابل انجام است؛ دولت عراق در صورتی که صلاحیت اجباری دیوان را پذیرفته باشد یا قراردادی با دولت آمریکا داشته باشد که اجازه طرح دعوا در دیوان بین المللی دادگستری را بدهد، مسلما می‌تواند اقامه دعوا کند.

98/10/30